راز
مسیحا برزگر

گزیده ای از سخنرانی جلسه اول:

در جلسات راز، که عنوان آن را “رهایی از پندار، شهود حق” گذاشته‌ایم، رازِ رهایی از پندار و شکوفایی در شهودِ حق را یاد نمی‌گیریم، بلکه آن را خواهیم زیست.

در این سفر، ما با شیخ محمود شبستری همگام و همسفر می‌شویم، و به واکاوی یکی از جانانه‌ترین کتاب‌های عالم؛ یعنی گلشن راز می‌پردازیم. این کتاب، هم حاوی تفسیرِ موجز و شگفت‌انگیزِ اصطلاحاتِ عرفانی‌ست، و هم همه‌ی راه‌ها و مکاتبِ تصوف را شرح می‌دهد. در این باغ و در این گلشن، شگفتی‌های بسیاری می‌بینیم، تجربه می‌کنیم، و آن‌ها را خواهیم زیست.

شیخ محمود شبستری، غواصِ شجاعِ مرواریدهای معناست. او بدونِ ترس، به اعماق رفت، و آنچه بیرون آورد، کتابِ رازی‌ست شگفت‌انگیز. رازی که توانِ این را دارد که ما را از پندار، رهایی بخشد، و به ساحتِ شهودِ حق برساند.

خدا همه نام­های زیبا را داشت، اما نام­های زیبای خداوند بی­مسمی، تهی، بی­ جلوه و بی­ظهور بودند و این اسم­ ها تقلا می­کردند تا ظهور پیدا کنند، زنده شوند. خون در رگ اسم­ های خداوند نبود. رحیم بود اما در سینه او قلبی نمی­تپید. ودود بود، یعنی محب و دوستدار اما دوستدار چه کسی؟ وقتی کسی، برای دوست داشتن نیست، دل هم حقیقتاً عاشق نیست. خدا نام­ های زیبایش را آفرید، اما نام­ها از ذات، تقاضای ظهور می­کردند که ما نام هستیم، اما فقط نامیم این نام را بر چه کسی می­نهی؟ ما را از این حالت پنهانی و محو بیرون بیاور، ما نیازمند ظهور هستیم. غفار، نیازمند ظهور بود. هادی نیازمند ظهور بود. ستار نیز نیازمند ظهور بود یا چیزی برای پوشاندن نبود. ستار معنایی نداشت، بنابراین آنها ظهور خویش را طلب کردند. به این معنا که آفرینش حقیقی خویش را طلب کردند. خونی در رگ ­ها و قلبی در سینه می­خواستن که ما آمدیم. ما کی هستیم؟ آنها از درگاه حق، ظهور خویش را طلب می­کردند ما به اسم­ ها ظهور بخشیدیم، یعنی خواسته اسماء حق را اجابت کردیم، ما که آمدیم، رحیم، ظهور پیدا کرد، مبنا و هستی پیدا کرد. از آن حالت کمون و پنهانی بیرون آمد. ما که آمدیم، غفار از حالت کمون و پنهانی بیرون آمد. رزاق میخواست رزق و روزی پخش کند، اما به چه کسی؟ و کجا؟ ما که آمدیم، رزاق را از تنگنای پنهانی و عدم، ظهور دادیم. ما ناجیان اسم­ های زیبای خداوندیم و حالا هر کدام از اسم­ های خداوند وقتی می­خواهند، خودشان را ببینند به ما نگاه می­کنند. ما طلایه­ دار جلوه، ظهور و صورت حقیم و اگر آیینه وجود ما در برابر او، در برابر نام­ های او گرفته نشود، آنها هرگز خود را نمی­بینند و خود را نمی­شناسند و حتی از وجود خود بی­خبر خواهند بود. ما نام­ های خداوند را از هستی خویش باخبر می­کنیم، بنابراین خدا با دست­های نام­های خویش می­آفریند و اعمال قدرت و نفوذ می­کند و ما این دست­ها را از آستین غیب بیرون می­آوردیم، یعنی ما نام­ها را از پس پرده غیبت و پنهانی و انتظار بیرون کشیدیم. نام­ های زیبای خداوند از اینکه بالاخره ما به آنها جلوه و به تعبیری حیات بخشیدیم و به تعبیری آنها را آفریدیم، شاد هستند.